به نقل از «ایسنا»

توسعه جوامع نیازمند شناخت صحیح تاریخ، فرهنگ و تمدن است

تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۸۶۶۶۸

ایسنا/قزوین دبیر نخستین همایش قزوین شناسی پیش از اسلام با بیان اینکه تاریخ‌نگاری محلی در ایران پیشینه طولانی دارد، گفت: توسعه جوامع در دنیای مدرن نمی‌تواند صرفاً از بُعد صنعت و اقتصاد مورد توجه قرار گیرد بلکه توسعه جوامع نیازمند شناخت صحیح تاریخ، فرهنگ و تمدن است.

محسن بهرام‌نژاد در نخستین همایش بین‌المللی قزوین شناسی پیش از اسلام که امروز ۲۳ آبان در دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) با حضور شخصیت‌های ملی و بین‌المللی برگزار شد، اظهار کرد: این همایش درحالی برگزار می‌شود که یکی نسل‌کشی‌های تاریخ معاصر در جریان است و فارغ از نژاد و دین، وجدان آگاه بشریت و قلب آدمی از قتل عام مردم غزه به دست رژیم صهیونیست بی‌رحم به درد آمده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی افزود: مایه مباهات است که دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) میزبان نخستین همایش بین‌المللی پیش از اسلام است؛ این همایش در ۲ سطح داخلی و بین‌المللی برگزار شده و فرصتی برای استادان، تاریخ‌شناسان، باستان‌شناسان، زبان‌شناسان، معماران، هنرمندان و سایر اهل علوم ایجاد می‌کند.

بهرام‌نژاد بیان کرد: در دنیای امروز و در مجامع علمی، تاریخ‌های محلی از  توجه خاصی برخوردار هستند و به لحاظ علمی و فنی این تاریخ بیشتر از تاریخ عمومی تعریف می‌شود زیرا به رشد تاریخ یک سرزمین کمک بسیاری کرده و با دستاوردهای علمی و تخصصی بسیاری نیز همراه است.

وی با بیان اینکه تاریخ‌نگاری محلی در ایران پیشینه طولانی دارد، خاطرنشان کرد: تاریخ‌نگاری محلی در سراسر تاریخ ایران با فراز و نشیب از سوی اندیشمندان مواجه بوده اما خوشبختانه انواع زیست بوم‌نگاری، نام‌نگاری، زمان‌نگاری، خطوط‌نگاری، یادداشت نویسی، سفرنامه و نگارش نیز توسط اندیشمندان به قلم درآمده است.

دبیر نخستین همایش قزوین شناسی پیش از اسلام تصریح کرد: خاطره‌پژوهی‌ها عمدتاً با تکیه بر مدار تاریخ‌نگاری محلی شکل گرفته و در سطح کلان سبب شناخت تاریخ ملی این سرزمین شده و بی‌شک رشد و توسعه جوامع در دنیای مدرن نمی‌تواند صرفاً از بُعد صنعت و اقتصاد مورد توجه قرار گیرد بلکه توسعه جوامع نیازمند شناخت صحیح تاریخ، فرهنگ و تمدن است.

وی ادامه داد: مطالعات دانشگاهی ذیل ایران شناسی می‌تواند در حوزه توسعه جوامع اثرگذار باشد؛ همچنین مطالعات ایران شناسی و تاریخ محلی زمینه ایجاد آگاهی‌های لازم درخصوص تاریخ، فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی را ایجاد خواهد کرد.

دشت قزوین؛ یکی پهناورترین اقامتگاه‌های فلات ایران

این مسئول در بخش دیگری از سخنانش گفت: زیست‌بوم قزوین در کتیبه‌ها و مستندات دوره‌های پیش و پس از اسلام به عنوان یکی از کانون‌های مهم به شمار می‌رود. دشت قزوین یکی از پهناورترین، حاصل‌خیزترین و کهن‌ترین اقامتگاه‌های فلات ایران است؛ کاوش‌های باستان شناسی در منطقه تاکنون دستاوردهای ارزشمندی را به همراه داشته و نزدیک به ۳۵۰ اثر باستانی در سه دوره پیش از تاریخ، دوره باستان و دوره اسلامی کشف شده است.

وی اظهار کرد: نخستین نمونه‌های خانه‌سازی و سفالگری از هزاره هشتم پیش از میلاد در دل قزوین بوده و تمدن خود را به عصر آهن و تاریخ رسانده است، بی‌شک دادوستد فرهنگی، هنری، معماری، باورها و شیوه‌های زیست در این دشت به سادگی وجود داشته و برخوردهای فرهنگی، رشد و بالندگی بیشتری را به ارمغان آورده است و فرهنگ آن‌ها نشان‌دهنده پیوند بومیان با مرکز ایران و جنوب البرز بوده است.

بهرام‌نژاد تصریح کرد: حاصلخیزی و شرایط مناسب برای کشاورزی و دامداری، شاهراه و پیونددهنده تمدن‌های شرق و غرب فلات ایران و راه ایجاد ارتباط بین شمال، جنوب و البرز به مرکز ایران سه دلیل مهم برای توجه به قزوین بود. مهاجرت آریایی‌ها به کشور نیز دشت قزوین را تحت تأثیر قرار داده چراکه در زمان ساسانیان نخستین هسته شهری قزوین شکل گرفت و به تدریج با پایان دوره ساسانی به سکونتگاه ایران در دوره باستان تبدیل شد.

وی ادامه داد: دانشگاه به عنوان مهمترین مرکز آموزش عالی رسالت مهمی دارد و می‌تواند از ظرفیت منابع علمی و پژوهشی برای ایجاد زمینه گسترش مطالعات قزوین شناسی فراهم کند. در این راستا همایش امروز چهار هدف مهم از جمله باستان‌شناسی، معماری و شهرسازی پیش از اسلام منطقه قزوین، فرهنگ و زبان منطقه قزوین، تاریخ و جغرافیا قزوین و استعدادهای گردشگری پیش از اسلام را دنبال می‌کند.

دبیر نخستین همایش قزوین شناسی پیش از اسلام در پایان خاطرنشان کرد: همایش امروز می‌تواند خلأهای تحقیقاتی در حوزه قزوین شناسی را مرتفع کند و راهنمای خوبی برای سیاستگذاران و تصمیم‌سازان در جهت توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی این دشت پهناور باشد.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری قزوين دانشگاه بین المللی امام خمینی استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری تاریخ نگاری محلی نخستین همایش فرهنگ و تمدن توسعه جوامع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۸۶۶۶۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

«سیزیف» به مردم ایران چه می آموزد؟ / ورود ایرانیان به دالان باریک آزادی / مهمترین پروژه توسعه ایران توانمندسازی جامعه

گروه اندیشه: در یادداشتی که امیر ناظمی در کانال خود منتشر کرده، که خود برگرفته از کتاب تازه منتشرشده «ضربه سخت انتشارات شرق» است، مردم ایران را از سرنوشت شوم سیزیف برحذر می دارد که سیزیف استعاره ای است از تکرار کشنده و تلاشی نافرجام. ناظمی که خود از زمره نو نهادگرایان محسوب می شود، در یادداشت زیر معتقد است که تنها با حکومت قوی و جامعه قوی است که می توان از مدار ملال آور تکرار، رهایی جست، و بدون جامعه قوی، امکان عبور از مدار توسعه نیافتگی و ورود به دالان باریک آزادی محال می شود. این یادداشت در زیر از نظرتان می گذرد.

ما و تکرار بیهوده تاریخ:
ناظمی در مطلب خود یادآور می شود که «سیزیف راز خدایان را فاش کرده و به همین دلیل، محکوم شده بود تا سنگی بزرگ را بر بالای قله‌ای ببرد. اما سنگ هر بار از بالای قله به پایین می‌غلتید و سیزیف دوباره آن را به بالا می‌برد، اما سنگ دوباره به پایین می‌غلتید و دوباره و دوباره و دوباره...»

از نظر ناظمی «سیزیف استعاره‌ای است از تکرارِ کشنده‌ی تلاشی نافرجام.» او در ادامه به نگاه آلبر کامو برای رهایی سیزیف از بن بست اشاره می کند می نویسند: « او محکوم به تکرار چرخه‌ای پایان‌ناپذیر و بی‌حاصل بود. با وجود این‌که تاریخ، رویدادهای شکل‌دهنده به امروز ماست، ناآگاهی ما از آن می‌تواند تاریخ را به الگوهایی تکرارپذیر از تلاش‌های نافرجام تبدیل کند؛ الگوهایی تکرارپذیر که تا زمانی که اسیر آن‌ها باشیم، توان خروج از چرخه‌های تکراری‌شان را نداریم و گویی در اسطوره‌ی سیزیف زندگی می‌کنیم. آلبر کامو پیروزی او را در آگاهی می‌داند، به همان شیوه‌ای که رهایی از چرخه‌های تکرارپذیر تاریخ فقط با خودآگاهی جمعی است که پایان می‌یابد؛ در غیر این صورت، ما نیز محکوم می‌شویم به تکرار چرخه‌ای پایان‌ناپذیر و بی‌حاصل.»

پاندولی میان استبداد و هرج‌ومرج:
این پژوهشگر حوزه عمومی سپس با اشاره به نحوه تعامل جامعه و دولت در ایران اشاره کرده می نویسد: «وقتی حکومت‌ها فشارها را از حد گذرانده و از آستانه‌ی تحمل جامعه (یا همان حدِ نهایی قدرت حکومت) عبور می‌کنند، یک ضربه‌ی سخت دریافت می‌کنند. ضربه‌ی سخت است که حکومت‌ها را از ادامه دادن به قدرت بازمی‌دارد. در حقیقت ضربه‌ی سخت به حکومت است که منجر به تغییر حکمرانان در ایران می‌شود. به دنبال این ضربه‌ی سخت است که جامعه‌ی ایرانی به دنبال سهم خود از قدرت حرکت می‌کند، اما به دلیل آن‌که ظرفیت‌های نهادی لازم برای حکمرانی و مدیریت این قدرت را ندارد به سرعت در دام یک هرج‌ومرج دست‌وپا می‌زند.این هرج و مرج نیز به سرعت منجر به مقاومت حکومت شده و به این ترتیب، جامعه از آستانه‌ی تحمل حکومت رد می‌شود و حکومت (فارغ از آن‌که در دست چه کسی باشد)، در واکنشی طبیعی، به دنبال بازپس‌گیری قدرت انحصاری خود برمی‌آید. بنابراین ضربه‌ی سختِ بعدی از دل این رد شدن از آستانه‌ی تحمل حکومت رنگ می‌گیرد.»

او در ادامه می نویسند: «ضربه‌های سخت پی‌درپی و گیجی‌های بامداد خمارِ پس از آن‌ها الگوی تکرارشونده‌ی تاریخ ایران در ۲۵۰ سال اخیر بوده است. جامعه‌ی ایرانی با هر ضربه‌ی سخت بخشی از توانمندی‌های خود را از دست داده و پس از هر ضربه‌ی سخت مجبور شده است زمان و انرژی‌اش را صرف بازسازی توانمندیِ ازدست‌رفته کند. محکومیت تکرار بیهوده‌ی گذشته فقط با یک خودآگاهی جمعی می‌تواند پایان یابد؛ جایی که خودآگاهی جمعی به ما یاد می‌دهد از دالان باریک به سرعت به بیرون پرتاب نشویم و بتوانیم با کنترل خود، توازن میان قدرت حکومت و قدرت جامعه را حفظ کنیم و در دالان باریک به حرکت ادامه دهیم.»

الگوی این رفتار تکرارشونده در نمودار زیر به نمایش درآمده است.

جامعه آونگی
ناظمی ادامه «حرکت‌های زیگزاگی در میانه‌ی دو دیواره‌ی صخره‌ای» را «تکرار اصلی در تاریخ ایران می داند و به ویژگی ایجاد شده در آن یعنی ویژگی آونگی اشاره می کند: «دوره‌های متعددی از هرج‌ومرج و استبداد ایران را تبدیل به جامعه‌ای آونگی (پاندول‌وار) کرده است. این تکرارها فرصت حرکت آرام در میان دالان باریک را از ما ربوده‌اند و با ضربه‌های متناوب سخت، ما را در میانه‌ی دو دیواره‌ گروگان گرفته‌اند. در این الگوی تکراری، حکومت‌ها آنچنان به سرعت به سمت بیشترین حد قدرت حکومت حرکت می‌کنند و از تمامی سازوکارهای استبدادی برای تمرکز قدرت بهره می‌برند که سرنوشت محتوم ایران ضربه‌های سختِ مکرر می‌شود.»

شاید حکومت مغ های زرتشتی در زمان ساسانیان الگوی نظری ناظمی باشد که می نویسد: « حکومت‌های شیفته‌ی استبداد، بی‌توجه به آستانه‌ی تحمل جامعه، چنان بر جامعه سخت می‌گیرند که عصیان جامعه در قالب انقلاب‌ها و درگیری‌های نظامی و گاهی نیز توسل به قدرت‌های خارجی تنها راه بازگشت قدرت به جامعه دانسته می‌شود. حکومت‌های استبدادی به صورت هم‌زمان ظرفیت‌های حکمرانی جامعه را نیز کاهش می‌دهند؛ ظرفیت‌هایی که می‌توانند نظام حکمرانی را از طریق مشارکت‌ورزی جامعه توانمندتر کنند.به این ترتیب، حکومت استبدادی هم توانمندی حکومت و هم توانمندی جامعه را هم‌زمان کاهش می‌دهد؛ در نتیجه، از یک سو، با یک ضربه‌ی سخت، حکومت تغییرات شدید می‌کند و ثبات جامعه تضعیف می‌شود و از سوی دیگر، زمانی که جامعه‌ی ایرانی پس از آن ضربه‌ی سخت به حکومت، قدرت جامعه را بازپس می‌گیرد، فاقد توانمندی لازم برای حکمرانی می‌شود و به سرعت به سوی هرج‌ومرج می‌رود.»

تحلیل و تجویز راهبردی

در آخر ناظمی سه راهبرد اصلی برای برون از این وضعیت که به پایداری دولت و جامعه منتهی می شود، به شرح زیر ارائه می دهد:
۱-مهم‌ترین پروژه توسعه در ایران ایجاد ظرفیت‌های نهادی برای توانمندسازی جامعه است.
۲-هر سازوکاری که بتواند جامعه را توانمند کند، بر هر پروژه‌ای که قدرت دولت را افزایش دهد اولویت دارد.
۳-تلاش برای کاهش قدرت حکومت، تا مادامی که همراه با ایجاد ظرفیت‌هایی برای توانمندسازی جامعه نباشد، در بهترین حالت منجر به هرج‌ومرج می‌شود و چیزی جز تکرار یک تاریخ بیهوده نیست.

*پژوهشگر سیاستگذاری عمومی و معاون سابق وزیر ارتباطات

بیشتر بخوانید:

که شب می گذرد! نوروز به مثابه نهاد توسعه
سایه‌روشن یک شاه یا یک ملت؟
درسی که باید از جنبش‌های زنان آموخت (به مناسبت ۸مارس)
انتخابات در جامعه فحش‌زده
مهندسان عاشق‌پیشه و مهندسان قاتل‌پیشه

216216

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902758